Każde z wymienionych wcześniej źródeł pozyskiwania kapitału przedsiębiorstwa ma specyficzny dla siebie koszt kapitału, który jest przedmiotem szczególnego zainteresowania przedsiębiorstwa .
Koszt kapitału przedsiębiorstwa jest ściśle powiązany z wartością przedsiębiorstwa im wyższym koszt kapitału tym niższa wartość przedsiębiorstwa.
Koszt kapitału podobnie jak koszty działalności operacyjnej, powiększa wartość środków pieniężnych wychodzących z przedsiębiorstwa.
Środki te przedsiębiorstwo przekazuje w postaci odsetek, dywidend posiadaczom papierów wartościowych
Spoglądając na wartość kapitału z punktu widzenia przedsiębiorstwa emitującego obligacje i akcje oraz posiadającego te papiery wartościowe w obiegu, należy podkreślić, że podstawą oceny kosztów kapitału stanowi wymagana przez inwestorów stopa zwrotów z kapitału.
Wymagana stopa zwrotu z kapitału jest rezultatem zderzenia dwóch czynników:
- -wartości wewnętrznej kapitału
- -oczekiwanych przepływów pieniężnych
Ma ona wpływ na trzy podstawowe składniki kapitału firmy tj. obligacje, akcje uprzywilejowane i akcje zwykłe
Wpływ ten nie jest wpływem bezpośrednim, gdyż weryfikatorem wielkości kosztów kapitału wynikających z wymaganej stopy zwrotu z tego kapitału są:
-podatek dochodowy
-koszty emisji kapitału
Analizując trzy wskazane źródła kapitału przedsiębiorstwa, wykażemy ich związek z wymaganymi stopami zwrotu z tych kapitałów, które są funkcją ryzyka.
Koszt obligacji jest wymaganą przez nabywcę tego papieru wartościowego stopą zwrotu skorygowaną o koszty emisji obligacji i podatek dochodowy.
Podatek dochodowy odgrywa bardzo ważną rolę w koszcie obligacji, gdyż odsetki od obligacji są wielkością pomniejszającą zysk netto
Oczekiwana stopa zwrotu z kapitału jest powiązana z ryzykiem określonego kapitału. Zapis matematyczny sposobu określania wymaganej dochodowości akcji interpretowanej jego koszt kapitału akcyjnego zwykłego wygląda następująco:
Er = Krf + Bi * (Km – Krf )
Gdzie:
- Er – oczekiwana stopa zwrotu z kapitału;
- Bi – współczynniki ryzyka B dla i – tego kapitału;
- Km- oczekiwana stopa zwrotu z portfela rynkowego;
- Krf – stopa zwrotu z papieru pozbawionego ryzyka;
- (Km – Krf ) – oczekiwana premia ryzyka z jednostki ryzyka rynkowego.
- Dla wielu przedsiębiorstw obligacje są jednym z najważniejszym źródeł długoterminowego zasilania tego przedsiębiorstwa, a wymaganą stopę zwrotu z obligacji nazywa się dochodowością wykupu obligacji.
Dochodowość tę tworzy przeciętna roczna stopa zwrotu, którą inwestor otrzymuje z tytułu zakupu i posiadania obligacji do czasu jej sprzedania.
W praktyce działania przedsiębiorstwa na rynku kapitałowym problemem obliczenia kosztu obligacji ponoszonego przez przedsiębiorstwo komplikuje się z dwóch powodów.
Po pierwsze dość często obligacje są przedmiotem handlu po cenie różnej od ceny nominalnej. Przedsiębiorstwa mogą emitować obligacje z wysoką stopą dyskontową.
Emitent ustala niską procentową stopę kupowaną obligacjami a następnie oferuje je z bardzo dużym dyskontem w stosunku do wartości nominalnej.
Inwestorzy, kupując te obligacje otrzymują duże przypływy pieniężne w chwili wykupu tych papierów wartościowych.
Po drugie problem wynika z kosztów emisji obligacji, na które składają się m.in. opłaty bankowe, koszty drukowania zaświadczeń, koszty czynności prawnych itp.
Zyski przedsiębiorstwa z emisji obligacji będą więc mniejsze od ceny emisyjnej.
Koszt akcji uprzywilejowanych jest wymaganą przez inwestorów stopę zwrotu z tego kapitału.
Stopa ta jest wyższa od stopy oprocentowania obligacji, gdyż akcjonariusze ci spotykają się z większym ryzykiem niż posiadacza obligacji.
Oceniając koszt akcji uprzywilejowanych przyjmijmy model ciągłej wartości dywidendy.
Przedsiębiorstwo ustala stałą dywidendę z akcji uprzywilejowanych, więc inwestor kupując te akcje nabywa ciągły strumień dywidendy.
Dywidendy zmniejszają kwotę zysku netto i traktować je należy jako koszt uprzywilejowanego kapitału akcyjnego.
Koszt zysków zatrzymanych- obliczamy wykorzystując ocenę wymaganej przez akcjonariuszy stopą zwrotu. Akcjonariusze ponoszą koszt alternatywny wówczas, gdy przedsiębiorstwo zatrzymuje zyski w ich imieniu. Zyski te w ten sposób stają się kosztem kapitału.
Przedsiębiorstwo emituje akcje zwykłe wówczas, gdy wynika to z potrzeby sfinansowania określonych przedsięwzięć lub też kiedy jego potrzeby funduszowi przekraczają wartość wewnętrznych źródeł zasilania finansowego.
Na kapitał przedsiębiorstwa składają się obligacje, akcje uprzywilejowane i akcje zwykłe, możemy zauważyć, że wraz ze zmianą stopy zadłużenia zmienia się przeciętny koszt kapitału.
Jeśli firma ma zobowiązania długookresowe w strukturze kapitałowej, to zmienia się także przeciętny koszt kapitału ze względu na zmianę ryzyka finansowego.
Ryzyko finansowe- dotyczy niepewności otrzymania przyszłych zysków netto, których część przeznacza się na spłacenie odsetek od długów.
Ze wzrostem długu w strukturze kapitałowej przedsiębiorstwa zmienia się zdolność przedsiębiorstwa do jego obsługi i to prowadzi do potrzeby zwiększenia stopy zwrotu z nowych emisji obligacji.
W ten sposób wzrost wspierania finansowego powiększa koszt nowego długu kapitałowego przedsiębiorstwa i tym samym koszt długu netto zmienia się wraz ze zmianami stopy zadłużenia przedsiębiorstwa.
Koszt akcji zwykłych wzrasta szybciej niż koszt zobowiązań długookresowych na wszystkich poziomach zadłużenia.
Maksymalizacja wartości rynkowej przedsiębiorstwa jest równoznaczna z osiągnięciem najniższego średniego ważnego koszt kapitału.
Koszt ten możemy wyrazić za pomocą następującej formuły.
Ke’ = Ke + ( Ke – Ki ) * ( 1 – ta ) * D / E
gdzie :
- Ke’- koszt kapitału własnego przedsiębiorstwa angażującego kapitały obce,
- Ke – koszt kapitału własnego przedsiębiorstwa bez kapitałów obcych
- ki- koszt kapitału obcego netto
- ta- stopa podatku dochodowego,
- D/E- stopa zadłużenia przedsiębiorstwa.
Przedstawione na rys. 9 zależności między stopą zadłużenia firmy, a średnim ważonego kosztem kapitału wskazują, że istnieją trzy główne fazy zmian tego kapitału:
- -spadku
- -wartości minimalnej
- -wzrostu
Faza spadku -następuje wówczas, gdy skala wzrostu obsługi długu jest zbyt mała, aby mogła uszczuplić pieniężne zasoby przedsiębiorstwa.
Wykorzystuje ono w tedy najczęściej tani dług zamiast kosztownych akcji.
Najmniejsza wartość ważnego kosztu kapitału- określa optymalną strukturę kapitału, tj. taką strukturę przy, której następuje maksymalizacja wartości rynkowej przedsiębiorstwa.
Zostaje wtedy zminimalizowana stopa dyskonta, którą używamy do znalezienia wartości zaktualizowanej przyszłych przepływów pieniężnych.
Faza wzrostu średniego ważnego kosztu kapitału- spowodowana jest zwiększeniem ryzyka po przekroczeniu określonego poziomu zadłużenia.
Wzrasta też ryzyko upadku przedsiębiorstwa i akcjonariusze dają wyższe premie do swojej wymaganej stopy zwrotu.
Wzrost kosztów obsługi długu i wymaganej stopy zwrotu zmniejszania przypływu pieniężnej, a zatem maleją oczekiwane dywidendy i spadają zarówno wartość rynkowa przedsiębiorstwa, jak i cena akcji zwykłych.
Przedsiębiorstwo może jednak kontrolować i wpływać na kształtowanie się średniego ważnego kosztu kapitału przez analizowanie, selekcjonowania inwestycji kapitałowych oraz określenie wydatków służących do ich realizacji.
Inwestycje kapitałowe wymagają dużych funduszy i przedsiębiorstwa muszą ostrożnie je planować.
Planując wzrost kapitału niezbędnego do sfinansowania określonych projektów inwestycyjnych przedsiębiorstwo musi przestrzegać tej struktury (struktury optymalnej) przy każdym kolejnym powiększeniu kapitału.
Średni ważony koszt kapitału a wartość przedsiębiorstwa
L opt. Zadłużenie ( L )
Powinno to trwać dopóty, dopóty średni ważny koszt kapitału lub krańcowy koszt kapitału zrównają się ze stopą zwrotu z inwestycją.
Innymi słowami średni ważony koszt kapitału lub krańcowy koszt kapitału zrównując się ze stopą rentowności inwestycji, stanowi swoisty próg rentowności inwestycji, którego przedsiębiorstwo nie powinno przekraczać z uwagi na to, że każdy dodatkowy wydatek kapitałowy poniesiony na realizację kolejnego projektu inwestycyjnego przynosi straty.
Krańcowy koszt kapitału jest kosztem ostatniego wzrostu kapitału przeznaczonego na sfinansowanie inwestycji z zachowaniem optymalnej proporcji długu i kapitału akcyjnego przedsiębiorstwa.
Nie jest on równoznaczny z średnim ważonym kosztem kapitału.
Wiedząc już co to jest kapitał, jaka powinna być jego struktura oraz jak można je pozyskiwać dzięki różnym źródłom (zew i wew) i związanych z ich pozyskiwaniem kosztów , możemy więcej uwagi poświęcać leasingowi, który jest jednym z propozycji pozyskiwania nowych źródeł kapitału obcego.
