Uzyskanie kredytu bankowego łączy się z zawarciem przez przedsiębiorstwo odpowiedniej umowy z kredytodawcą.
Występując o udzielenie kredytu przedsiębiorstwo formułuje swoje propozycje przeważnie w formie pisemnej, określając:
- rodzaj i wysokość kredytu, jaki chciałby uzyskać
- przeznaczenie kredytu /cel/
- źródła: terminy spłaty kredytu
- zabezpieczenie spłaty kredytu
Podstawowym celem udzielania przez banki kredytów jest dążenie do osiągnięcia zysków dzięki własnym kapitałom, wkładom lokatom klientów oraz pożyczkom na rynku kapitałowym.
Towarzyszy temu dążenie do uniknięcia strat, jakie mogą występować w razie okresowej lub ostatecznej niewypłacalności kredytobiorców.
Bank dokonuje oceny zdolności płatniczej kredytowej potencjalnego klienta.
Często wymaga dodatkowego zabezpieczenia w formie
a – zastawu np. – papierów wartościowych; – zapasów, towarów; – hipoteki, tj. zastawa na nieruchomościach
b- poręczenia lub gwarancji zapłaty przez inny bank lub przedsiębiorstwo
Niezależnie od kredytów handlowych wspomnianych wcześniej wiele przedsiębiorstw wykorzystuje na finansowanie działalności bieżącej kredyty obrotowe zaciągane w bankach na rachunku bieżącym lub kredytowym.
Kredyt na rachunku bieżącym może być uzyskany w banku, w którym firma taki rachunek posiada.
Jest to dogodna forma wykorzystania kredytu na pokrywanie przejściowo występujących niedoborów własnych środków pieniężnych, zamiast utrzymania na ten cel ich rezerwy.
Kredyt dostosowany jest automatycznie do faktycznych potrzeb płatniczych przedsiębiorstwa i spłacony w miarę wpływu środków na rachunek bieżący.
Niekiedy kredyt w rachunku bieżącym ma ograniczony charakter. Wówczas stanowi on upoważnienie firmy przez bank do podejmowania gotówki tylko na pokrycie przejściowego braku gotówki na wypłaty dokonywane z kas przedsiębiorstwa np. wypłaty wynagrodzeń pracownikom.
Kredyt na rachunku kredytowym- polega na ewidencji jego wykorzystania oprocentowania i spłat na oddzielnym rachunku bankowym.
Wówczas przedsiębiorstwo dysponuje samodzielnie rachunkiem bieżącym i z tego rachunku dopiero reguluje spłaty kredytu w terminach ustalonych w umowie.
Kredyt obrotowy może mieć celowy charakter, jeżeli jest przeznaczony na sfinansowanie z góry przedsięwzięcia np. sezonowe zakupy surowców do produkcji lub towarów przeznaczonych do sprzedaży.
Wariantem, tego kredytu jest linia kredytowa, przy której w umowie ustala się górny pułap wykorzystania limit kredytu.
Po otwarciu linii kredytowej można z niej finansować powtarzające się transakcje.
Jest to tzw. kredyt odnawiany, przy którym nie określa się obowiązujących terminów spłat i rat wykorzystywanego kredytu, a jedynie termin końcowy jego funkcjonowania.
Specjalnym źródłem finansowania niektórych składników majątku obrotowego są kredyty sezonowe, które można uzyskać w banku na pokrycie zapasów płodów rolnych, ich przetworów np. cukru lub przygotowania wyrobów do sezonowej sprzedaży np. zapasów obuwia w okresie poprzedzającym lato.
Jest to kredyt nieodnawialny, jego spłata powoduje wygaśnięcie kredytu.
Kredyt wekslowy polega na przyjęciu przez bank, w zamian za przekazaną do dyspozycji gotówkę, weksla własnego firmy lub obcego z indosem przedsiębiorstwa.
Bank przekazuje na rachunek bieżący firmy sumę przyjętego weksla pomniejszoną o dyskonto, tj. odsetki przypadające za okres od daty jego płatności oraz o ewentualną prowizję.
Kredyt taki ułatwia przedsiębiorstwu uzyskanie gotówki w przypadku sprzedaży, przy której przyjęto zapłatę wekslem od uzyskania gotówki w przypadku sprzedaży, przy której przyjęto zapłatę wekslem od odbiorcy.
Dla banku zabezpieczenie zwrotu kredytu w formie weksla stanowi swego rodzaju zabezpieczenie spłaty kredytu. Przy kredycie wekslowym bank pobiera odsetki z góry, tj. w momencie przyjęcia weksla do dyskonta, a nie z dołu jak to występuje przy innych kredytach.
Niekiedy bank nie udziela kredytu klientowi bez pośrednio, ale godzi się na akceptowanie wystawionych przez niego weksli trasowanych tj. ciągnionych na bank, przy założeniu ze remitent jest wystawca.
Może on wówczas regulować takim wekslem zobowiązania wobec kontrahentów lub zdyskontować go w innym banku.
Weksel przyjmowany jest bez zastrzeżeń, głównym dłużnikiem odpowiadającym w pierwszej kolejności za uregulowanie zobowiązania jest bank, który akceptował dokument.
On też wykupuje weksel, ale obciąża jednocześnie rachunek bieżący klienta /wystawcy weksla/.
Przy kredycie akteptacyjnym bank ponosi ryzyko finansowe z terminowym uregulowaniem zobowiązania, za co pobiera odpowiednie wynagrodzenie.
W celu ograniczenia ryzyka banki organizują udzielenie kredytów akcentacyjnych do klientów cechujących się solidnym wywiązywaniem ze zobowiązań płatniczych.
Z tego samego powoduje kredyt akcentacyjny udzielany jest poważnie tylko na przeprowadzenie określonej transakcji kupna towarów lub materiałów do wytworzenia wyrobów, po sprzedaży których kredyt jest spłacany.
Specjalną odmianą źródeł finansowania są kredyty preferencyjne, charakteryzujące się niższą stopą procentową w stosunku do normalnie pobieranej przez banki /rynkowej/, a często także dogodniejszym okresem spłaty.
Są one narzędziem interwencjonizmu państwowego w pośredniej formie, gdyż ich uzyskanie uzależnione są od spełnienia określonych warunków, wynikających z ustalonych przez rząd założeń polityki gospodarczej /np. podjęcie inwestycji umożliwiających stworzenie nowych miejsc pracy dla bezrobotnych i stworzenie rezerw zboża/.
Różnice wynikające z niższych w stosunku do normalnie pobieranych odsetek uzupełnia wówczas przeważnie budżet państwa, przekazując odpowiednie środki bankowi.
Specyficzną formą zapewnienie wypłacalności kontrahenta są
- gwarancje rządowe.
- gwarancje bankowe
Gwarancje rządowe polegają one na zobowiązaniu się odpowiedniego organu administracji centralnej do uregulowania zobowiązań, jeżeli kredytobiorca nie wywiąże się z nich w terminie /w szerszej skali gwarancje te występują w obrotach z zagranicą/.
Gwarancja bankowa polega na zobowiązaniu się przez bank do uregulowania wierzycielowi jego należności, jeżeli firma, której wypłacalność bank gwarantował nie wykonała w ogóle lub należycie umownego świadczenia.
Przy udzielaniu gwarancji bank określa przeważnie górną kwotą, do jakiej gotów jest uregulować wierzycielowi jego należność w razie niewypłacalności klienta.
Udzielenie przez bank gwarancji oznacz, iż przejmuje on ryzyko finansowe za swojego klienta wobec jego wierzyciela.
Niekiedy kontrahent przedsiębiorstwa wymaga od firmy gwarancji wydanej przez inny bank, niż ten któremu firma jest znana.
Wybrany przez kontrahenta bank gotów jest udzielić takiej gwarancji pod warunkiem przedłużenie mu gwarancji banku firmy.
Wówczas udzieloną przez bank gwarancją na podstawie gwarancji innego banku określa się mianem regwarancji
Obecnie występują też inne pozabankowe źródła pozyskiwania kapitałów, które często są korzystniejsze dla przedsiębiorstw i są przez nie wykorzystywane.